Với đà con người thời nay ít ăn cơm nên cơm gạo đang theo xu thế trở thành "Thực phẩm phụ" chứ không còn là "Thực phẩm chính" trong bữa ăn nữa . Tuy nhiên dưới sự nỗ lực của thương gia, gạo ngày càng có phong cách, không những gạo được đặt cho những cái tên trang nhã mà còn ghi rõ giống gạo để cho người tiêu dùng biết rõ mình ăn vào loại gạo nào mà sản sinh cảm giác đồng cảm. Đặc sắc hóa, thương hiệu hóa, nâng cấp giá trị cho gạo Đài Loan mang lại hạnh phúc tràn đầy.

Lưu vực sông Trọc Thủy ở bình nguyên Gia Nghĩa Đài Nam là vựa lúa lớn nhất Đài Loan, với sự thay đổi của các mùa, trên đồng bằng rộng lớn, lúc thì ta thấy màu xanh non của mạ, lúc thì màu vàng ươm của bông lúa chín vàng trĩu hạt.

Công ty Rice House Universal ở Nhị Lâm – Chương Hóa, tiền thân là nhà buôn bán lúa gạo. Thế hệ thứ 2 là tổng giám đốc Trần Triệu Hạo（Chen Chao-hao）đã thành lập Big Bridge Rice Production Area vào năm 2005, hợp tác với hơn 500 nhà nông, lên kế hoạch trồng 6 giống lúa đặc biệt: Koshihikari, Taikeng No. 9, Taichung No. 194, Tainan No.16, Kaohsiung No.147, Tainan No. 11  trên hơn 1000 hecta đất nông nghiệp hợp tác.

Trồng lúa tốt, ăn gạo ngon ─ Rice House

Công ty Rice House Universal là doanh nghiệp đi đầu trong việc đặt tên cho các giống lúa Đài Loan, cũng là người đi tiên phong trong việc đóng gói gạo trong bao bì nhỏ, sang đẹp. Vào năm 2006, tổng giám đốc Trần Triệu Hạo sáng lập thương hiệu "Rice House”, không chọn kênh phân phối siêu thị mà chỉ bán ở các trung tâm thương mại cao cấp.

Trong các loại gạo của Rice House nổi tiếng nhất và sản lượng cao nhất là giống gạo Koshihikari. Năm 1980 cha của Trần Triệu Hạo là ông Trần Tuấn Hùng （Chen Chun- hsiung）nhập giống lúa này từ Nhật Bản, lúc đó ông bắt đầu trồng thử với 3 hecta, đến nay mở rộng đến 800 hecta.

Giống lúa Taichung No. 194 và Tainan No.16 là giống lúa mới được khai phá trong 2 năm nay dưới sự hợp tác giữa Cục Nghiên cứu Nông nghiệp Đài Trung và trường đại học quốc lập Đài Loan.

Ông Trần Triệu Hạo cho biết, các loại gạo đặc biệt đều có nét riêng của nó. Ví như gạo Koshihikar có hạt gạo đầy đặn, tròn lẵn, dẻo và có vị ngọt thơm, rất thích hợp làm sushi hay các loại cơm vắt; giống lúa Taikeng No. 9 cho ra hạt gạo dẻo thơm thích hợp dùng để làm món cơm trộn, cơm chiên; giống lúa Taichung No. 194 có hạt gạo mềm mịn, mùi thơm nhẹ thích hợp nấu cháo và làm cơm nắm; giống Tainan No.16 khi cơm nguội rồi vẫn ngon, là lựa chọn tuyệt vời khi bạn muốn làm sushi; giống lúa Kaohsiung No.147 có mùi thơm nhẹ của khoai môn, thích hợp dùng cho món cơm hui-fan （Cơm chan món xào sền sệt） ; còn giống lúa Tainan No.11 có sản lượng lớn nhất Đài Loan thì thường được dùng để làm cơm hộp.

Đương nhiên lượng nước và cách nấu không giống nhau sẽ ảnh hưởng đến độ ngon của cơm. Như năm 2016, đội tuyển Đài Loan đoạt chức Quán quân tại cuộc thi nấu ăn ở Singapore khi dùng gạo Taichung No. 194 làm món cơm Risotto, vị ngon khiến mọi người kinh ngạc.

 “ "Trồng lúa tốt, ăn gạo ngon” là giá trị trọng tâm của Rice House Universal” Ông Trần Triệu Hạo nói, sản lượng, lợi nhuận thu được sẽ ảnh hưởng đến ý muốn trồng lúa gạo của nông dân; còn chất lượng tốt xấu thì ảnh hưởng đến ý muốn ăn cơm gạo của người tiêu dùng. Rice House Universal đóng vai trò nhịp cầu nối giữa nhà nông và thị trường tiêu thụ, chọn giống lúa tốt , “ giúp nhà nông trồng được lúa tốt, bảo đảm người tiêu thụ ăn được gạo ngon.”

Hứa Chí Thánh （Hsu Chih-sheng） tạo ra giống lúa Taikeng No. 9 vào năm 1993, đây là 1 trong các giống lúa được ưa chuộng nhất trên thị trường Đài Loan. Ông Hứa Chí Thánh với danh hiệu “ Cha của giống lúa Taikeng No. 9”, qua 11 năm nỗ lực, một lần nữa tạo ra giống gạo thơm Taichung No. 194 （đặt tên vào năm 2009）.

Gạo thơm có 3 loại, thứ nhất, gạo thơm mùi khoai môn, thứ 2, gạo thơm mùi hoa nhài và thứ 3 là gạo thơm Basmati （có mùi thơm của lá dứa）.

 “ Giống lúa Taichung No. 194 là giống được tạo ra bằng cây lúa gốc là Taikeng No. 9 lai với giống Basmati” Hứa Chí Thánh cho biết, theo phổ hệ, giống lúa Taichung No. 194 có đến 75％ là giống Taikeng No. 9. Nói cho cùng là tôi mang giống Basmati “trộn” vào giống lúa Taikeng No. 9 chỉ để lấy mùi thơm của nó mà thôi.

 “ Khi tâm trạng không vui nên ăn gạo giống Taichung No. 194” Hứa Chí Thánh dùng kinh nghiệm bản thân mách với mọi người, trên quốc tế , giống lúa Basmati được tặng danh hiệu “ Mùi thơm vui vẻ” , ăn vào sẽ khiến tâm trạng vui tươi.

Rice House Universal hợp tác với trường Đại học quốc lập Đài Loan tạo ra giống gạo Lộc Minh （Tainan No.16）, đây là lần đầu tiên Đài Loan áp dụng kỹ thuật chọn giống bằng phương thức chỉ thị phân tử, thành công tạo ra giống mới vào năm 2012. Phó giáo sư Hồ Khải Khang（Hwu Kae-kang）khoa nông học trường đại học quốc lập Đài Loan cho biết, giống lúa Tainan No.16 là giống lúa lai giữa giống lúa Koshihikari và giống Tainung No.67, dưới trợ giúp của công cụ phân tử có thể phân biệt gen từ đó rút ngắn thời gian nuôi trồng, chỉ cần 6 năm là cho ra đời giống lúa này.

Trả gạo trở về với tự nhiên ─ Yin-Chuan

Phú Lý - Hoa Liên nằm ở miền Đông Đài Loan là đại bản doanh lớn nhất của lúa gạo hữu cơ. Từ hạ tuần tháng 6 đến thượng tuần tháng 7 là thời điểm gặt lúa tại Hoa Liên Đài Đông, dưới tầm mắt là sóng lúa vàng ươm, lúa chất thành đống. Đây là thành quả mà ông Trời ban cho nhà nông canh tác cực nhọc.

Nông trường phát triển lâu bền Yin-Chuan hợp tác với 130 hộ nông nghiệp trồng lúa hữu cơ, diện tích trồng khoảng 300 hecta, sản lượng năm đạt 3000 tấn, là nông trường hữu cơ có qui mô lớn nhất Đài Loan và nơi đây sản xuất ra “ Gạo Yin-Chuan” cũng là thương hiệu gạo hữu cơ nổi tiếng nhất Taiwan.

Giống lúa hữu cơ của Yin-Chuan chủ yếu là giống Kaohsiung No.139. “ Đất thích hợp trồng gì thì trồng đó”, ông Lại Triệu Huyền （Lai Chao-hsuan）- chủ tịch hội đồng quản trị Nông trường phát triển lâu bền Yin-Chuan cho biết, Yin- Chuan cũng đã từng trồng thử giống mới, nhưng hơn 3 năm thì biến dị, không bằng trồng 1 giống cho dễ thao tác. Giống lúa Kaohsiung No.139 được chọn để trồng là giống lúa cũ có gần 40 năm, giống lúa này có các ưu điểm như nhiều phân nhánh, sản lượng cao, gạo ngon , cơm nguội rồi vẫn dẻo.

Hữu cơ là thương hiệu của gạo Yin- Chuan và “ Trả gạo trở về với tự nhiên” là tôn chỉ của Yin-Chuan. Ông Lại Triệu Huyền cho biết: “ Sinh thái tự nhiên quan trọng lắm!”, cảnh giới cao nhất của việc trả gạo về với tự nhiên là không tranh giành gì hết. “ Thu hoạch trong canh tác bằng cách hữu cơ lúc nào cũng ít hơn 20-30％ so với thu hoạch bằng cách trồng theo lệ thường ngày nay, nhưng hữu cơ là cách canh tác thân thiện với đất đai và càng ít tác động thì thu hoạch càng nhiều.”  Ông Lại Triệu Huyền nói.

Thu hoạch ít lúa gạo nhưng bù lại là môi trường sinh thái không bị phá hoại.

 “ Cách trồng lúa theo thông lệ khiến ruộng không có sinh khí” Lại Triệu Huyền cho biết, tại ruộng lúa trồng bằng cách hữu cơ, buổi sáng ta sẽ thấy mạng nhện giăng đầy, cá vùng núi cao, ếch da hổ （ếch đồng）, thỉnh thoảng ta nhìn thấy chim kịch, cuốc ngực trắng đến đây xây tổ. Gần đây, tại khu hợp tác với Yin- Chuan là bộ lạc Namuan ở Ngọc Lý, nơi được gọi là “Đệ nhất mẫu ruộng dưới chân núi Ngọc Sơn” xuất hiện  cá Aphyocypris kikuchii（một loại cá chép nhỏ）hiếm thấy khiến cho lòng người phấn chấn.

Tự xưng là “ Trưởng ban sản xuất và tiêu thụ”, Lại Triệu Huyền nhấn mạnh mình xuất thân từ nhà nông, thấu hiểu nỗi cực khổ của người nông dân. Ông nói: “Nông vụ phải đi theo tiết trời,  lúc nào cũng phải cấy mạ vào lúc thời tiết lạnh nhất, gặt lúa vào lúc thời tiết nóng nhất, đặc biệt là canh tác hữu cơ, bất luận nhổ cỏ hay bón phân cũng đều rất hao sức, lượng phân bón hữu cơ nhiều gấp 20 lần phân hoá học.”

Mặc dù gian khổ như vậy, Lại Triệu Huyền vẫn nỗ lực duy trì giữ thương hiệu đệ nhất gạo hữu cơ Đài Loan. Ông cho biết, Hoa Liên là khu đất sét, thoát nước không nhanh, chỉ thích hợp trồng lúa. Và việc trồng lúa nước không chỉ là để sản xuất lương thực mà nó còn là cơ chế nuôi dưỡng đất quan trọng. “ 1 hecta ruộng trồng lúa nước có công năng hạ thấp nhiệt độ tương đương với 2-30 cái máy lạnh.” Lại Triệu Huyền nói.

Vì lúa gạo sáng tạo ─ Green in Hand

Ở Đài Bắc nơi cách xa vùng sản xuất lúa gạo có một xí nghiệp với tên gọi  Green in Hand đã mang gạo, một thứ không thể thiếu trong sinh hoạt hàng ngày nhưng lại là loại nông sản không được chú trọng đi về hướng sáng tạo văn hoá và đưa lên vũ đài quốc tế. Trong đó với thiết kế bao bì nhỏ, liên tục 2 năm giành được giải thưởng lớn của Red Dot Design Award và giải thưởng có sức ảnh hưởng lớn nhất Châu Á, gây sự chú ý của các giới.

Trịnh Quân Nghi （Gabi Cheng）- người sáng lập thương hiệu lương thực Green in Hand cho biết, từ đầu công ty đã định vị gạo trên thị trường với vị trí là  “ Quà tặng” , mở ra 1 con đường tiến vào thị trường quốc tế cho gạo Đài Loan.

 “Gạo là một món quà tặng tiêu biểu cho Đài Loan”, Trần Quân Nghi nói, mỗi miếng cơm là hương vị quê hương đặc biệt của Đài Loan. Hương vị này đáng để cho du khách đến Đài Loan mang về thưởng thức.

Phong cách thiết kế đơn giản của Green in Hand khiến mọi người yêu thích, trong đó bao bì bằng “ Vải hoa” mang đậm sự hoan hỉ được người tiêu dùng hoan nghênh nhiệt liệt. Do bao bì đẹp tinh tế, rất nhiều người được tặng đã không nỡ mở bao bì ra để dùng.

Trình Quân Nghi là thế hệ thứ hai của người ngoài tỉnh （người từ Trung Quốc sang Đài Loan）. Lúc nhỏ nhà cô được phân phối phiếu gạo, cô nói, trong ký ức của cô thì gạo đổi bằng phiếu đều không ngon, cho đến khi cô kết hôn vào năm 30 tuổi, mẹ chồng cô gởi lên cho cô 1 bao gạo nặng 30 kg mới thu hoạch qua đường bưu điện Đài Đông, cô mới có cơ hội ăn được miếng cơm ngon lần đầu tiên trong đời.

Nhưng lúc đó việc tặng gạo chưa phổ biến, nhận được quà tặng “ nặng” như vậy không những khiến cho nhân viên bưu điện không vui mà luôn cả ba của Trình Quân Nghi cũng nghĩ rằng : “ Bộ đi cứu trợ sao?!”

Vào năm 2006 hai vợ chồng Nghi Quân muốn ra lập nghiệp, thúc đẩy sản phẩm của Đài Loan, trong đầu lập tức nghĩ đến gạo mà bình thường chúng ta không thấy được để trên kệ, vậy là hai vợ chồng thử dùng phương thức thao tác thương hiệu quốc tế để tiếp thị gạo ngon của Đài Loan.

Trình Quân Nghi ở đô thị cách xa nơi sản xuất gạo lấy phong cách của người đô thành bán gạo, bao bì, ngôn ngữ quảng cáo khác lạ lập tức gây sự chú ý của thị trường, nhờ đó cũng thuận lợi tạo nên phong trào tặng gạo tại thị trường khách du lịch, tiệc cưới, công ty.

 “ Gạo đầy khạp là lời chúc tốt nhất dành cho đôi tân hôn” Trịnh Quân Nghi nói, hôn lễ tặng gạo song hỷ mang hàm ý sâu đậm, và công ty tặng gạo lại là “ sáng ý”. Cô cười nói, thời khủng hoảng kinh tế năm 2008, có một công ty tài chính trong nước đặt cho mỗi người 4 bao gạo nhỏ （tổng cộng 6 kg）để làm quà tặng cuối năm cho nhân viên, khiến cho mỗi một nhân viên nhận được món quà tặng khá“ nặng” đều ngạc nhiên.

Năm 2014, Green in Hand mở căn tiệm đầu tiên tại Khu vườn Sáng tạo văn hóa Songshan ở Đài Bắc. Năm 2015 tiếp được đơn đặt hàng lớn, thu mua lượng lớn nên mở thêm tiệm tại đường Nhân Ái thành phố Đài Bắc. Sau đó Green in Hand đi theo Eslite stores sang Hồng Kông lập 2 chi nhánh, hy vọng nhân dịp này khuyếch trương phạm vi kinh doanh của mình.

 “ Tôi luôn ưu tiên cho lợi ích của nông dân” Trình Quân Nghi nói, khi thu mua lượng lớn, tôi từng duy trì quan hệ hợp tác tốt với 7 nhà nông trồng lúa, đồng thời cho ra nhiều thương hiệu nổi tiếng ví như: “Mr. Rice”; “Respecting Farmers Rice.”

 “ Vỗ tay khích lệ cho con người, sự vật, sự việc tốt đẹp của Đài Loan!” là biểu ngữ của Green in Hand, tuy con người, sự vật, sự việc tốt đẹp không ngừng mất đi trên mảnh đất này, nhưng cũng không ngừng tái sinh, câu chuyện về gạo của Đài Loan không phải là cũng như vậy hay sao?